Những thay đổi lớn của lĩnh vực an toàn thông tin

Cổng Thông tin điện tử Bộ Thông tin và Truyền thông xin trân trọng giới thiệu toàn văn phát biểu của Bộ trưởng.

Hầu hết các tổ chức đều có chu kỳ 10 năm. Thường thì sau 10 năm, mỗi tổ chức phải có sự phát triển mới, mang tính đột phá để bắt đầu một giai đoạn mới, viết nên một trang mới huy hoàng hơn. Những năm gần đây, Cục An toàn thông tin đang có dấu hiệu chững lại. Đây có thể là thời gian thai nghén cho một chặng đường mới. Anh Lê Văn Tuấn được Bộ điều về làm Cục trưởng Cục An toàn thông tin là với kỳ vọng mở ra một giai đoạn phát triển mới, viết nên một trang mới huy hoàng hơn của Cục An toàn thông tin. Thế hệ sau kế thừa quá khứ và phải vượt lên trên thế hệ trước, chỉ có như vậy thì tổ chức mới phát triển trường tồn.

Tôi xin nói về một số thay đổi lớn của lĩnh vực an toàn thông tin. Nhận thức sâu sắc những thay đổi này để từ đó hình thành và viết nên một trang mới của lĩnh vực an toàn thông tin.

Thứ nhất, không gian mạng đã trở thành không gian sinh tồn mới của quốc gia. CNTT đã tiến hóa thành công nghệ số nhưng có tính cách mạng và tạo ra chuyển đổi số. Chuyển đổi số là số hóa toàn diện, đưa mọi hoạt động lên môi trường số, tạo ra tài nguyên mới khổng lồ là dữ liệu, rồi dùng công nghệ số, nhất là AI, để xử lý tài nguyên dữ liệu sinh ra giá trị mới để phát triển. Một khi đã số hóa toàn diện thì không gian số sẽ gần như là ánh xạ 1-1 của thế giới thực. Lúc này, không gian mạng sẽ thực sự là không gian sống mới của con người. Đảm bảo an toàn cho người dân trên không gian mạng sẽ không kém gì so với đảm bảo an toàn cho người dân trong thế giới thực. Tức là, quy mô và phạm vi đảm bảo an toàn thông tin sẽ lớn hơn rất nhiều lần. Lực lượng an toàn thông tin của quốc gia, của Cục An toàn thông tin, sẽ phải lớn mạnh hơn gấp nhiều lần.

Cục An toàn thông tin phải nhận lấy trách nhiệm bảo vệ an toàn trên không gian mạng cho 100 triệu người dân, cho hơn 7.000 hệ thống thông tin của các cơ quan Đảng, Nhà nước, hoạt động trên không gian mạng của gần 1 triệu doanh nghiệp, 5 triệu hộ kinh doanh cá thể, 26 triệu hộ gia đình, 14.000 cơ sở y tế, 44.000 trường học.

Thứ hai, bảo vệ không gian số thì phải có công cụ số, vũ khí số xuất sắc. Các công nghệ số thế hệ mới cũng là vũ khí cho tấn công mạng, lừa đảo, tuyên truyền chống chế độ. Đây là cuộc chiến công nghệ. Cục An toàn thông tin mà không đi đầu về công nghệ số, không phát triển được những công cụ số xuất sắc thì không thể hoàn thành nhiệm vụ. Công nghệ số phải là vũ khí chính của Cục An toàn thông tin. Để phát triển vũ khí này, Cục An toàn thông tin phải huy động được sự xuất sắc của toàn bộ lực lượng công nghệ của quốc gia, của toàn cầu. Hãy đặt ra bài toán vĩ đại để tạo ra sự vĩ đại cho lĩnh vực an toàn thông tin. Sự xuất sắc của một lĩnh vực thì đầu tiên là xuất phát từ yêu cầu xuất sắc, bài toán xuất sắc. Tức là xuất phát từ giấc mơ lớn của lãnh đạo Cục An toàn thông tin để từ đó góp phần hình thành ngành công nghiệp an toàn, an ninh mạng Việt Nam.

Thứ ba, bên cạnh vũ khí số thì phải có binh pháp số. Vũ khí xuất sắc mà không có cách đánh xuất sắc thì cũng khó thành công. Cục An toàn thông tin phải xây dựng cho mình một binh pháp trên không gian mạng. Cách đánh Việt Nam là sự kết hợp chiến tranh nhân dân và bộ đội chủ lực. Cách đánh Việt Nam là khả năng hồi phục nhanh. Cách đánh Việt Nam là sự kết hợp công nghệ hiện đại với thực tiễn và văn hóa Việt Nam. Cách đánh Việt Nam là sự xuất sắc của nền tảng số có tính tùy biến cao, trợ lý ảo chứa đựng toàn bộ hệ tri thức, kết hợp với sự linh hoạt, ứng biến của từng cá nhân và tổ chức. Cách đánh Việt Nam là tổ chức mạng lưới và khả năng huy động tổng lực nhanh. Cách đánh Việt Nam là sự kết hợp online và offline.

Thứ tư, một tổ chức xuất sắc là một tổ chức có nhiều người với nhiều sự xuất sắc khác nhau. Vũ khí xuất sắc, binh pháp xuất sắc và cần phải có con người xuất sắc. Con người của Cục An toàn thông tin thì phải chia thành các nhóm theo việc mà chọn người cho đúng, mà đào tạo cho đúng. Thứ nhất là những người làm thể chế, sự xuất sắc ở đây là học hỏi được các kinh nghiệm toàn cầu, áp dụng cho đúng vào thực tiễn và văn hóa Việt Nam, theo binh pháp Việt Nam. Thứ hai là đào tạo nhân lực cho cả hệ thống, sự xuất sắc ở đây tập trung vào các nền tảng trực tuyến phục vụ đào tạo, mô phỏng, diễn tập, và đặc biệt là cung cấp hệ tri thức lĩnh vực an toàn thông tin thông qua trợ lý ảo. Thứ ba là, thực thi pháp luật, ở đây thì rất cần sự xuất sắc của công cụ thực thi, công cụ giám sát và thái độ thực thi nghiêm minh của nhân viên. Thứ tư là phát triển công cụ mới, sự xuất sắc ở đây chủ yếu là đặt ra các yêu cầu mới xuất sắc rồi huy động rộng rãi lực lượng công nghệ tham gia. Một tổ chức thì cần nhiều người với nhiều sự xuất sắc khác nhau, chứ không phải nhiều người với một sự xuất sắc như nhau. Thực thi nghiêm minh cũng là một sự xuất sắc nhưng nó không giống với sự xuất sắc của một người phát triển công nghệ. Nhận thức như thế này thì Cục An toàn thông tin sẽ thu hút và đào tạo được rất nhiều người xuất sắc.

Thứ năm, đảm bảo an toàn, an ninh mạng là tiền đề cho chuyển đổi số quốc gia, tiền đề cho Việt Nam bứt phá vươn lên thành nước phát triển. Đảng ta đã xác định chuyển đổi số là động lực phát triển chính để Việt Nam trở thành nước phát triển. Cách mạng Việt Nam đã đi qua các giai đoạn: Giành độc lập, thống nhất Đất nước, thoát nghèo thành nước có thu nhập trung bình và bây giờ là đưa Việt Nam thành nước phát triển có thu nhập cao, sánh vai cường quốc 5 châu, bằng chuyển đổi số. Điều này cũng có nghĩa là chúng ta chấp nhận rủi ro của chuyển đổi số. Lĩnh vực an toàn, an ninh mạng phải nhận lấy sứ mệnh đảm bảo an toàn cho chuyển đổi số quốc gia. Việt Nam phải trở thành cường quốc về an toàn, an ninh mạng thì mới có thể bảo vệ sự thịnh vượng của Việt Nam trên không gian mạng. Trong đời thực có 2 nhiệm vụ chiến lược là xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, thì trên không gian mạng, chúng ta cũng có 2 nhiệm vụ chiến lược là xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trên không gian mạng.

Thứ sáu, sự thay đổi trong 10 năm tới của Cục An toàn thông tin là một sự thay đổi có tính cách mạng. Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đã xác định chuyển đổi số là một cuộc cách mạng và nhấn mạnh "Đẩy mạnh chuyển đổi số gắn liền với đảm bảo an ninh, an toàn là tất yếu khách quan để Việt Nam bứt phá trong kỷ nguyên mới". Vậy thì, an toàn thông tin cũng phải thực hiện một cuộc cách mạng. Cuộc cách mạng này chính là sứ mệnh 10 năm tới của Cục An toàn thông tin, của đồng chí Cục trưởng. Đây là cuộc cách mạng cả trong phát triển lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất. Với Cục An toàn thông tin, đó là sự thay đổi về con người với tư duy số và kỹ năng số, thay đổi về công cụ số với công nghệ số hiện đại và thể chế số vừa theo kịp, vừa kiến tạo phát triển.

Tổ chức nào cũng vậy, muốn đi xa, muốn ngày mai huy hoàng hơn ngày hôm qua thì phải kế thừa quá khứ và mở ra tương lai với giấc mơ lớn hơn. Cái cần kế thừa là truyền thống, là văn hoá, là tinh thần, là giá trị cốt lõi và là triết lý phát triển. Mở ra tương lai là mở ra các không gian phát triển mới. Mở ra tương lai thì vừa là yêu cầu khách quan của thời đại và vừa là do giấc mơ của những người lãnh đạo.

10 năm tiếp theo, Cục An toàn thông tin hãy cùng nhau viết tiếp nên một trang sử mới huy hoàng hơn!

Nguyễn Mạnh Hùng
Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông