Cảnh báo các thủ đoạn lừa đảo chiếm đoạt tài sản phổ biến hiện nay
Nguyễn Thị Hồng Vân
2024-11-17T20:57:40-05:00
2024-11-17T20:57:40-05:00
http://ict.thainguyen.gov.vn/tin-hoat-dong-2/canh-bao-cac-thu-doan-lua-dao-chiem-doat-tai-san-pho-bien-hien-nay-1765.html
http://ict.thainguyen.gov.vn/uploads/news/2024_11/canh_bao_lua_dao_1e663d1257.jpg
Trung tâm Công nghệ thông tin và Truyền thông Thái Nguyên
http://ict.thainguyen.gov.vn/uploads/logo.png
Tình hình tội phạm lừa đảo qua mạng Internet ngày càng đa dạng, tinh vi, đan xen cũ và mới khiến người dân nói chung khó nhận diện. Dưới đây là một vài hình thức phổ biến mà cơ quan chức năng đang khuyến cáo người dân hết sức lưu ý.
1. Cảnh báo thủ đoạn lập, sử dụng các tài khoản facebook “tích xanh” giả mạo các đơn vị thuộc Bộ Công an và Công an các địa phương thực hiện hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Theo Cục an ninh mạng (Bộ Công an) thời gian gần đây, trên mạng xã hội Facebook xuất hiện nhiều trang, tài khoản giả mạo các đơn vị thuộc Bộ Công an đăng tải nhiều video, bài viết có nội dung cảnh báo về phương thức, thủ đoạn lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Các trang này lồng ghép quảng cáo về các dịch vụ, như: "Tiếp nhận hồ sơ các vụ việc có dấu hiệu lừa đảo chiếm đoạt tài sản", "Hỗ trợ lấy lại tiền bị treo", "Thu hồi tiền lừa đảo"... với cam kết chỉ thu tiền sau khi người dân đã lấy lại tiền lừa đảo. Đáng chú ý, các trang/tài khoản này được Facebook cung cấp dịch vụ xác thực danh tính (tích xanh) để tăng uy tín, nhằm đánh lừa người dân. Nhiều người do nhầm lẫn, nghĩ các trang ghi thông tin Bộ Công an, lại được xác thực tích xanh, là trang uy tín nên đã liên hệ để nhờ hỗ trợ. Lúc này, các đối tượng hướng dẫn nạn nhân đăng nhập vào các đường link hoặc tải các ứng dụng ngân hàng online giả mạo nhằm đánh cắp thông tin tài khoản hoặc mã OTP để đăng nhập vào tài khoản ngân hàng sau đó chiếm đoạt số tiền trong ngân hàng của nạn nhân.
Để ngăn chặn tình trạng trên, Cục khuyến cáo người dùng cảnh giác trước mọi trang Facebook quảng cáo về dịch vụ như “tiếp nhận hồ sơ”, “hỗ trợ lấy lại tiền bị treo”, hay “ thu hồi tiền lừa đảo”.
Trước khi thực hiện bất cứ việc gì, đặc biệt là liên quan tới chuyển tiền, cần kiểm tra danh tính và độ uy tín của người hoặc tổ chức cung cấp dịch vụ, không truy cập vào đường liên kết hoặc tải về ứng dụng không rõ nguồn gốc, không thực hiện theo hướng dẫn của người chưa rõ danh tính.
Khi phát hiện các trường hợp có dấu hiệu bị lừa đảo, người dân nên đến cơ quan Công an trình báo hoặc qua ứng dụng VNeID để được giải quyết theo quy định của pháp luật.
2. Thủ đoạn lợi dụng việc người dân gặp khó khăn khi thực hiện cập nhật thông tin sinh trắc học để chiếm đoạt thông tin; lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Từ 1/7/2024, các giao dịch chuyển khoản trực tuyến trên 10 triệu đồng bắt buộc phải được xác thực sinh trắc học. Để thực hiện việc này, người dân có thể tự cập nhật thông tin sinh trắc học trên các ứng dụng ngân hàng của mình. Tuy nhiên, lợi dụng tình trạng nhiều khách hàng gặp khó khăn khi xác thực sinh trắc học, các đối tượng lừa đảo đã giả danh nhân viên ngân hàng để hỗ trợ cài đặt sinh trắc học với mục đích đánh cắp thông tin người dùng để chiếm đoạt tài sản.
Cụ thể, theo cơ quan Công an, các đối tượng liên hệ khách hàng bằng các hình thức như, gọi điện, nhắn tin, kết bạn qua các mạng xã hội (Zalo, Facebook…) để hướng dẫn thu thập thông tin sinh trắc học. Tiếp đó, yêu cầu khách hàng cung cấp thông tin cá nhân, thông tin tài khoản ngân hàng, hình ảnh căn cước công dân, hình ảnh khuôn mặt khách hàng để được hỗ trợ và đề nghị người dân truy cập vào đường link lạ để tải và cài đặt ứng dụng hỗ trợ thu thập sinh trắc học trên điện thoại. Sau khi lấy được thông tin của nạn nhân, các đối tượng tiến hành chiếm đoạt tiền trong các tài khoản ngân hàng và sử dụng thông tin của khách hàng vào các mục đích xấu.
Từ tình hình trên, để chủ động phòng ngừa với phương thức, thủ đoạn trên, người dân Tuyệt đối không cung cấp OTP, mật khẩu ngân hàng... cho bất kì ai kể cả nhân viên ngân hàng. Ngân hàng không chủ động liên hệ trực tiếp với khách hàng để hướng dẫn thu thập sinh trắc học.
Không truy cập các đường link lạ qua Facebook, Zalo, SMS hoặc email gửi đến điện thoại để tránh nguy cơ bị lừa đảo, đánh cắp thông tin. Khi gặp khó khăn, vướng mắc trong quá trình cài đặt sinh trắc học, người dân có thể gọi điện đến tổng đài chăm sóc khách hàng hoặc trực tiếp đến các quầy giao dịch của các ngân hàng để được hỗ trợ giải quyết.
Theo cơ quan công an, khi người dân phát hiện, nghi vấn bị các đối tượng lừa đảo chiếm đoạt tài sản thì người dân hãy trình báo ngay đến cơ quan Công an nơi gần nhất để được hướng dẫn giải quyết kịp thời.
3. Thủ đoạn giả danh, mạo danh cơ quan tư pháp để lừa đảo chiếm đoạt tài sản
Thời gian qua, tình hình tội phạm sử dụng công nghệ cao để phạm tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản ngày càng nhiều và có diễn biến phức tạp, với nhiều phương thức, thủ đoạn phạm tội tinh vi, có xu hướng đan xen, kết hợp giữa nhiều hình thức lừa đảo khác nhau.
Các đối tượng lừa đảo thường sử dụng công nghệ cao, ẩn danh dưới số điện thoại giống số điện thoại công khai của cơ quan Công an, Viện Kiểm sát để gọi điện cho bị hại, thông báo họ đang bị kiện vì nợ tiền hoặc có liên quan đến một vụ án, chuyên án mà Cơ quan Công an đang điều tra, xác minh, đã có lệnh bắt của Viện Kiểm sát nhân dân...; dùng lời lẽ đe dọa sẽ bắt tạm giam nạn nhân khiến nạn nhân sợ hãi.
Thông thường đối tượng sử dụng số điện thoại hầu hết (khoảng 6,7 số cuối) giống với các số điện thoại công khai của các Cơ quan. Tuy nhiên đầu số thường là đầu số lạ (+00, +01…) do đối tượng sử dụng các dịch vụ của nước ngoài.
Các đối tượng yêu cầu bị hại không được kể câu chuyện vừa trao đổi cho bất kỳ ai (kể cả người thân trong gia đình), mục đích nhằm để nạn nhân không có đủ thời gian để kiểm tra thông tin, không trình báo cho cơ quan Công an được biết.
Đối tượng yêu cầu bị hại kê khai tài sản, số tiền mặt hiện có và số tiền gửi trong các tài khoản ngân hàng, ngụy trang lý do để phục vụ công tác xác minh, điều tra. Sau đó, các đối tượng dùng lời lẽ đe dọa sẽ bắt tạm giam nạn nhân để điều tra và yêu cầu họ chuyển tiền hoặc đọc mã OTP để chúng thực hiện việc chuyển tiền vào các tài khoản của chúng với vỏ bọc để xác minh, nếu không liên quan vụ án sẽ trả lại.
Diện công dân thường bị “mắc bẫy”:
- Phụ nữ; Người trung tuổi và cao tuổi (cả nam và nữ), người đã nghỉ hưu;
- Những người thiếu kiến thức xã hội, cả tin, dễ tin người.
Cơ quan Công an khuyến cáo:
- Trường hợp có liên quan, Cơ quan Công an các cấp khi làm việc, xác minh, điều tra với các cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp sẽ có cán bộ đến làm việc trực tiếp hoặc có văn bản thông báo, gửi giấy mời/giấy triệu tập gửi đến chính quyền địa phương, thông qua Cảnh sát khu vực hoặc Công an xã chuyển giấy mời/giấy triệu tập đến thân nhân gia đình và người mà cơ quan Công an muốn làm việc.
- Cơ quan Công an sẽ mời người liên quan đến Trụ sở cơ quan Công an để làm việc trực tiếp. Tuyệt đối không làm việc thông qua điện thoại và mạng xã hội.
- Trường hợp liên quan vụ án, cần thu giữ tiền hoặc đồ vật tài sản, Cơ quan Công an sẽ thực hiện tại trụ sở Cơ quan Công an và việc tạm giữ tiền phải được lập biên bản. Cơ quan Công an không nhận chuyển tiền qua chuyển khoản ngân hàng (internet banking).
- Khi nhận các cuộc điện thoại có dấu hiệu nêu trên, người dân cần bình tĩnh, không lo sợ, nhanh chóng liên hệ với người thân, bạn bè để được tư vấn. Trường hợp có nghi ngờ về hoạt động lừa đảo chiếm đoạt tài sản thì kịp thời thông báo cho Cơ quan Công an nơi gần nhất hoặc gửi tố giác tội phạm qua chức năng “Gửi kiến nghị phản ánh về an ninh trật tự” trên ứng dụng VNeID.
- Trường hợp mới chuyển tiền, ngay sau đó phát hiện hoặc nghi ngờ bị lừa đảo thì liên hệ ngay với Ngân hàng để được hướng dẫn phong tỏa tài khoản.
- Công dân tuyệt đối không cung cấp thông tin cá nhân, số điện thoại, số chứng minh thư (căn cước công dân), địa chỉ nhà ở, số tài khoản ngân hàng, mã OTP trên điện thoại cá nhân... cho bất kỳ ai không quen biết hoặc khi chưa biết rõ nhân thân, lai lịch.
- Phổ biến cho những người thân trong gia đình thủ đoạn tội phạm nêu trên và các thủ đoạn lừa đảo trên không gian mạng khác để cùng biết để phòng tránh, đặc biệt với gia đình có người thân trong diện dễ bị tội phạm nhắm đến.
- Đối với các nhân viên giao dịch ngân hàng cần lưu ý các trường hợp người trung, cao tuổi, phụ nữ đi chuyển tiền số lượng lớn hoặc rút sổ tiết kiệm với tâm lý không bình thường hoặc có biểu hiện lo sợ cần kiểm tra kỹ thông tin. Nếu phát hiện hoặc nghi vấn thì tạm hoãn giao dịch để làm rõ và thông báo cho Cơ quan Công an gần nhất phối hợp giải quyết.
4. Thủ đoạn “giả danh nhân viên giao hàng” chiếm đoạt tài sản người mua hàng
Sự phát triển bùng nổ của thương mại điện tử, dịch vụ giao, nhận hàng tại nhà đã tạo môi trường, điều kiện thuận lợi để các hình thức thủ đoạn lừa đảo mới xuất hiện. Theo đó, các đối tượng sử dụng thủ đoạn giả làm shipper của các công ty vận chuyển uy tín để gọi điện thoại cho nạn nhân, thông báo có đơn hàng cần giao và yêu cầu chuyển khoản để thanh toán khi nhận hàng.
Các đối tượng lừa đảo thu thập thông tin khách hàng thông qua nhiều phương thức như: Thông tin liên hệ và mặt hàng đặt mua của khách hàng từ các bình luận hoặc tin nhắn đặt mua công khai trên livestream; tiến hành thu thập thông tin người đặt hàng từ các phần mềm, trang thương mại điện tử... Khi thu thập được thông tin cá nhân và đơn hàng, đối tượng lừa đảo sẽ chọn thời điểm khách hàng không có mặt tại nhà ( thường vào giờ hành chính) để gọi điện thoại, giả danh là nhân viên giao hàng đơn vị bán hàng mà khách đã mua sản phẩm. Do không thuận tiện để nhận hàng và số tiền thanh toán không lớn nên khách hàng dễ dàng đồng ý với đề nghị để hàng vào trong sân nhà hoặc vị trí khác theo thỏa thuận và chuyển khoản thanh toán đến số tài khoản do đối tượng cung cấp.
Tiếp đó, khi người dân chuyển khoản thành công cho đối tượng lừa đảo, chúng tiếp tục thông báo có sự nhầm lẫn, số tài khoản vừa nhận tiền chỉ là số tài khoản đăng ký làm hội viên Shipper, khi chuyển tiền đến số tài khoản đó thì hệ thống sẽ kích hoạt gói cước hội viên, mỗi tháng sẽ tự động bị trừ 3 triệu đến 3,5 triệu đồng từ tài khoản ngân hàng của khách hàng… Lúc này, đối tượng lừa đảo sẽ gửi đường dẫn liên kết đến trang web và số điện thoại giả mạo của đơn vị giao hàng, sau đó hướng dẫn khách hàng thực hiện việc lấy lại tiền và đăng ký hủy thành viên Shipper. Tuy nhiên, khi người dân bấm vào đường liên kết giả mạo và nhập các thông tin cá nhân thì đối tượng lừa đảo sẽ chiếm đoạt quyền sử dụng điện thoại, thông tin cá nhân, chiếm đoạt quyền kiểm soát tài khoản ngân hàng, tài khoản ví điện tử… rồi chiếm đoạt tài sản.
Trong trường hợp người nhận hàng nói rằng có thể nhận hàng trực tiếp, đối tượng sẽ lập tức tắt máy bởi đối tượng mà chúng nhắm đến là những người thường xuyên bận rộn, không thể trực tiếp nhận hàng…
Do đó, để phòng ngừa, ngăn chặn các đối tượng lừa đảo giả danh Shipper, lực lượng Công an khuyến cáo người dân cần nâng cao tinh thần cảnh giác khi nhận số điện thoại lạ, không chuyển khoản khi chưa thấy sản phẩm đã đặt; không nên chuyển tiền cho người lạ và cần xác minh thật kỹ các thông tin trước khi chuyển khoản.
5. Thủ đoạn giả mạo ứng dụng, giao diện các website Dịch vụ công để lừa đảo chiếm đoạt tài sản
Thời gian gần đây, Công an một số đơn vị địa phương nhận được nhiều tin báo, tố giác về tội phạm của người dân nhận được cuộc gọi của các đối tượng giả mạo cán bộ Cơ quan Nhà nước, Công an phường… đề nghị cài đặt ứng dụng dịch vụ công quốc gia để cập nhật thông tin, định danh lại, nâng cấp tài khoản.
Đối tượng sau đó gửi đường link giải mạo cho nạn nhân (ví dụ: https://dichvucong.dancuso[.]com, dichvucong[.]hhlpa[.]com...) yêu cầu cập nhập thông tin cá nhân trong đó có thể đã bao gồm cả thông tin về tên đăng nhập và mật khẩu đăng nhập ngân hàng điện tử của nạn nhân.
Khi nạn nhân cài đặt thành công ứng dụng giả mạo (có chứa mã độc), điện thoại sẽ bị đối tượng lừa đảo chiếm được quyền điều khiển (màn hình bị tối đen, không thao tác được trên màn hình, không tắt nguồn được…).
Ngay sau đó, đối tượng lừa đảo sẽ sử dụng thông tin đăng nhập mà nạn nhân đã để lộ truy cập vào ứng dụng ngân hàng, ví điện tử trên điện thoại và thực hiện giao dịch chuyển tiền, tất toán sổ tiết kiệm (nếu có) để chiếm đoạt tài sản.
Cơ quan Công an khuyến cáo
- Hiện nay Cổng dịch vụ công trực tuyến quốc gia chỉ cung cấp duy nhất thông qua tên miền https://dichvucong.gov.vn/. Các dịch vụ công trực tuyến khác cung cấp thông qua tên miền có đuôi: “.gov.vn”.
- Cổng dịch vụ công quốc gia hiện nay chưa phát triển ứng dụng (app) riêng cho điện thoại. Các đối tượng hướng dẫn cài đặt ứng dụng dịch vụ công quốc gia lên điện thoại là lừa đảo. Người dân tuyệt đối không cài đặt các phần mềm, ứng dụng theo yêu cầu của các đối tượng
- Người dân không cài đặt các ứng dụng từ nguồn không chính thống, chưa được xác minh trên các trang web, kho ứng dụng không chính hãng, từ các đường link lạ. Chỉ truy cập, tải và cài đặt ứng dụng chính thức thông qua các kho ứng dụng Google Play và Apple Store, kiểm tra thông tin tác giả (nhà phát triển).
- Không bật chế độ cài đặt ứng dụng từ nguồn không xác định trên điện thoại, nguy cơ mất an toàn cho thiết bị.
- Trường hợp người thân không may bị “mắc bẫy” đối tượng, thực hiện cài đặt ứng dụng giả mạo, đối tượng chiếm quyền điều khiển điện thoại (màn hình bị tối đen, bị hại không thao tác được trên màn hình, không tắt nguồn được) thì ngay lập tức liên hệ đường dây nóng Ngân hàng để khóa tài khoản. Đồng thời thực hiện ngay việc đổi mật khẩu của tài khoản ngân hàng (internet banking). Sau đó reset lại điện thoại (về trạng thái ban đầu của nhà sản xuất) để xóa ứng dụng giả mạo chứa mã độc.
- Khi phát hiện các website, ứng dụng giả mạo cần thông báo ngay với Cảnh sát khu vực/Công an xã trên địa bàn hoặc Cơ quan Công an gần nhất để được hướng dẫn.